Wejście w Siedmiu Nawykach
Koncepcja siedmiu nawyków skutecznego działania została stworzona przez Stephena Coveya i opisana w jego bestsellerowej książce pod tym samym tytułem. Covey twierdzi, że istnieją pewne podstawowe zasady, których przestrzeganie pozwala ludziom osiągać trwały sukces zawodowy i prywatny. Te zasady nazywa "nawykami" i dzieli je na dwie grupy - nawyki osobiste i międzyosobowe.
Nawyki osobiste (1-3) dotyczą samodoskonalenia i obejmują: bycie proaktywnym, koncentrację na celach i priorytetach oraz zarządzanie sobą w czasie. Nawyki międzyosobowe (4-6) odnoszą się do relacji z innymi i zawierają: myślenie win-win, empatię i synergię oraz ciągłe doskonalenie. Siódmy nawyk "Ostrzenie piły" dotyczy dbania o równowagę i rozwój we wszystkich sferach życia.
Kluczem do skutecznego zastosowania siedmiu nawyków jest ich ćwiczenie, aż staną się głęboko zakorzenionymi przyzwyczajeniami. Dzięki temu można stopniowo przeobrazić swoje życie - zarówno zawodowe, jak i osobiste.
Nawyk 1. Bądź proaktywny
Przejęcie inicjatywy i odpowiedzialności
Proaktywność oznacza przejęcie pełnej odpowiedzialności za swoje życie i aktywne kształtowanie go, zamiast bycia biernym obserwatorem. Proaktywni ludzie nie obwiniają innych za swoją sytuację i nie szukają wymówek. Koncentrują się na tym, na co mają wpływ i podejmują inicjatywę, by zmieniać rzeczy na lepsze.
Proaktywna postawa przejawia się m.in. w:
- wyznaczaniu celów i aktywnym dążeniu do ich realizacji
- podejmowaniu trafnych decyzji opartych na wartościach
- ciągłym rozwoju i poszerzaniu umiejętności
Niezależność od bodźców zewnętrznych
Proaktywni ludzie działają zgodnie ze swoimi przekonaniami, a nie pod wpływem impulsu lub nacisków zewnętrznych. Potrafią panować nad emocjami i popędami, by nie wpływały one na ich decyzje. Nie obwiniają też innych za swoje niepowodzenia.
Bycie proaktywnym oznacza przejęcie pełnej odpowiedzialności i poczucia własnej skuteczności. Jest podstawą do budowania trwałej, opartej na wartościach samoświadomości.
Nawyk 3. Rób najpierw to, co najważniejsze
Ten nawyk polega na skupieniu się na priorytetowych zadaniach, które przybliżają do osiągnięcia celów. Oznacza to robienie najpierw tego, co najważniejsze, a dopiero później mniej istotnych rzeczy.
Zarządzanie czasem i priorytetami
Kluczowe w tym nawyku jest zdolność rozróżniania pilnych, ale nieistotnych zadań od tych ważnych, ale niepilnych. Te drugie często się zaniedbuje, choć mają kluczowe znaczenie.
Dobrym narzędziem do ustalania priorytetów jest np. macierz Eisenhowera. Pozwala ona dzielić zadania na ważne/pilne, ważne/niepilne, pilne/nieważne i nieważne/niepilne.
Matryca Eisenhowera
Matryca Eisenhowera to proste narzędzie do zarządzania czasem i priorytetami. Polega na podzieleniu zadań na 4 kategorie w zależności od ich ważności i pilności:
- Ważne i pilne - wymagają natychmiastowej realizacji.
- Ważne, ale niepilne - najważniejsze zadania, którym trzeba poświęcić czas.
- Pilne, ale nieważne - można odłożyć na później lub zdelegować.
- Nieważne i niepilne - zbędne, można zrezygnować z realizacji.
Nawyk 4. Myśl win-win
Nawyk "myślenia win-win" polega na dążeniu do rozwiązań, dzięki którym wygranymi są obie strony interakcji. Zamiast rywalizować i skupiać się na własnym interesie, szuka się satysfakcjonującego obie strony kompromisu.
Nawyk 5. Najpierw zrozum, potem bądź zrozumiany
Ten nawyk koncentruje się na umiejętności głębokiego, empatycznego słuchania, zanim samemu zacznie się przedstawiać swoje zdanie. Pozwala to najpierw zrozumieć drugą osobę, a dopiero później próbować być przez nią zrozumianym.
Aktywne słuchanie
Aktywne słuchanie oznacza pełne skupienie na rozmówcy i próbę wczucia się w jego perspektywę. Obejmuje okazywanie zainteresowania, zadawanie pytań, parafrazowanie i podsumowywanie tego, co zostało powiedziane.
Dzięki temu można lepiej zrozumieć punkt widzenia drugiej osoby, a także dać jej poczucie, że została wysłuchana.
Asertywna komunikacja
Gdy najpierw zrozumiemy rozmówcę, łatwiej jest przedstawić mu nasze stanowisko w sposób jasny i asertywny. Asertywność to umiejętność wyrażania siebie z szacunkiem dla innych.
Komunikacja asertywna zwiększa szanse na wypracowanie porozumienia dzięki wzajemnemu zrozumieniu obu stron.
Nawyk 6. Dążenie do synergii
Synergia oznacza, że efekt pracy zespołowej jest większy niż suma indywidualnych wkładów. Ten nawyk polega na łączeniu unikalnych talentów i perspektyw ludzi, by osiągnąć cele niemożliwe do zrealizowania w pojedynkę.
Podsumowanie
Siedmiu nawyków skutecznego działania Stephena Coveya stanowi przemyślaną i sprawdzoną metodę samodoskonalenia i poprawy relacji z innymi. Stosowanie tych uniwersalnych zasad wymaga dyscypliny i cierpliwości, ale może przynieść ogromne korzyści w życiu zawodowym i prywatnym. Najważniejsze jest traktowanie nawyków jako narzędzi, które po odpowiednim przećwiczeniu umożliwiają osiągnięcie celów i urzeczywistnienie wartości. Kluczowe jest też utrzymywanie równowagi pomiędzy nawykami dotyczącymi siebie i relacji z innymi. Stosowane razem i konsekwentnie, siedmiu nawyków umożliwia stopniową, trwałą przemianę na lepsze w każdym wymiarze życia.
